Ένα από τα σημαντικά πράγματα που κάνει ένας certified personal trainer είναι να δημιουργήσει προπονητικά προγράμματα άσκησης. Η αξιολογήση είναι εργαλείο για τον επαγγελματία άσκησης. Μέσω αυτής, θα βρει ευκαιρίες για ανάπτυξη, ενώ θα κατανοεί τους περιορισμούς των πελατών του την δεδομένη στιγμή.
Οι επαγγελματίες άσκησης και υγείας θα παρέχουν αποτελεσματικά, εξατομικευμένα προγράμματα άσκησης για τους πελάτες, αθλητές, και πιθανώς τους ασθενείς τους (με ιατρική άδεια). Πρέπει πρώτα, όμως, να κάνουν μια λεπτομερή αξιολόγηση υγείας και φυσικής κατάστασης. Αυτές οι αξιολογήσεις συχνά ελέγχουν 5 κοινά στοιχεία της φυσικής κατάστασης σε σχέση με την υγεία. Αυτά είναι: σύσταση σώματος, ευκαμψία, μυϊκή αντοχή, μυϊκή δύναμη, και καρδιοαναπνευστική αντοχή (American College of Sports Medicine, 2022).
Ωστόσο, άλλα στοιχεία έχουν γίνει πολύ αναγκαίες προσθήκες στις αξιολογήσεις υγείας και φυσικής κατάστασης. Η μυϊκή δύναμη (π.χ. διάφορα άλματα και βολές), η ταχύτητα, η ευκινησία και η έκρηξη ή αλλιώς SAQ (π. 40-yard dash, LEFT test, pro agility test, κ.λπ.). Επιπλέον διάφορες ακόμη αξιολογήσεις στάσης και κίνησης (π.χ. αξιολογήσεις στατικής, μεταβατικής και δυναμικής στάσης).
Ένα στοιχείο αξιολόγησης της υγείας και φυσικής κατάστασης που είναι δημοφιλές την τελευταία δεκαετία, είναι η αξιολόγηση της στάσης σώματος. Η στάση του σώματος ορίζεται ως «η σχετική τοποθέτηση των μερών του σώματος σε σχέση με τη φυσική θέση, όπως όρθια, ξαπλωμένη και καθιστή» (National Academy of Sports Medicine, 2022a).
Η αξιολόγηση της στάσης του σώματος με τη χρήση αυτών των αξιολογήσεων και τεστ μπορεί να είναι πολύ υποκειμενική. Αμφισβητώντας, έτσι, την αξιοπιστία ορισμένων από αυτές τις αξιολογήσεις μεταξύ των αξιολογητών. Μια εκτίμηση που μερικές φορές μπορεί να είναι πολύ υποκειμενική είναι αυτή της στατικής στάσης.
Εκτέλεση στατικής αξιολόγησης της στάσης
Αξιολόγηση Στάσης
Οι αξιολογήσεις υγείας και φυσικής κατάστασης συνήθως ξεκινούν με τη συλλογή πολύτιμων υποκειμενικών πληροφοριών από πελάτες, αθλητές και ασθενείς που χρησιμοποιούν μορφές όπως το PAR-Q+ και το Ερωτηματολόγιο Lifestyle and Health History, καθώς και σημαντικά αντικειμενικά μέτρα, όπως ζωτικά σημεία και σύσταση σώματος.
Ωστόσο, το επόμενο κομμάτι στο παζλ αξιολόγησης είναι συχνά η αξιολόγηση της στάσης του σώματος, και συγκεκριμένα η στατική στάση. Η στατική στάση είναι «η τοποθέτηση του μυοσκελετικού συστήματος ενώ το σώμα είναι ακίνητο» (National Academy of Sports Medicine, 2022a).
Τη στατική στάση την αξιολογείτε οπτικά σε χαλαρή όρθια θέση χωρίς παπούτσια, από πρόσθια, πλάγια και οπίσθια όψη (Εικόνα 1). Τα πέντε σημεία ελέγχου κινητικής αλυσίδας (δηλαδή, πέλματα και αστραγάλοι, γόνατα, σύμπλεγμα οσφυϊκής-λεκάνης-ισχίου ή LPHC, σύμπλεγμα ώμων, κεφάλι και αυχένας) αξιολογούνται από τις τρεις όψεις, καθώς ο επαγγελματίας υγείας και φυσικής κατάστασης προσπαθεί να καταδείξει τυχόν αποκλίσεις από τη βέλτιστη ή ιδανική στάση στην όρθια θέση.
Τρία κοινά μοτίβα παραμόρφωσης στάσης είναι το σύνδρομο παραμόρφωσης πλατυποδίας (pes planus), το lower crossed syndrome και το upper crossed syndrome (National Academy of Sports Medicine, 2022a). Οποιεσδήποτε αποκλίσεις από μια βέλτιστη ή ιδανική στάση υποδηλώνουν παρουσία πιθανών μυϊκών ανισορροπιών. Οι μυϊκές ανισορροπίες αυξάνουν τον κίνδυνο και τελικά οδηγούν σε χρόνιες μυοσκελετικές παθήσεις και πόνο για τον πελάτη. (Εικόνα 2).
Εικόνα 1. Στατική Αξιολόγηση Στάσης (πρόσθια, πλάγια, και οπισθια όψη)
Εικόνα 2. Μυϊκή Ανισορροπία
Οπτική αξιολόγηση στατικής στάσης του συμπλέγματος
Αξιολόγηση Στάσης
Ο λόγος που η οπτική αξιολόγηση της στατικής στάσης μπορεί να είναι υποκειμενική, και επομένως πιθανώς άκυρη, είναι ότι μπορεί να είναι πολύ δύσκολο για τον πιστοποιημένο επαγγελματία υγείας και φυσικής κατάστασης να ανιχνεύει πιθανές αποκλίσεις στάσης από τη βέλτιστη ή ιδανική στατική στάση. Ένας από τους τομείς της στατικής αξιολόγησης της στάσης που είναι ιδιαίτερα δύσκολος είναι το LPHC από την πλάγια όψη.
Η προσπάθεια οπτικής αξιολόγησης του επιπέδου της πρόσθιας άνω λαγόνιας άκανθας σπονδυλικής στήλης (ASIS) σε σχέση με την οπίσθια άνω λαγόνια ακανθα σπονδυλικής στήλης (PSIS), καθώς και της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής στήλης, μπορεί να είναι δύσκολη όταν οι πελάτες, οι αθλητές ή οι ασθενείς φορούν φαρδιά ρούχα, ή ο επαγγελματίας υγείας και φυσικής κατάστασης μπορεί να μην γνωρίζει καλά τον εντοπισμό των οστέινων ορόσημων ASIS και PSIS.
Ακόμη και όταν τα οστικά ορόσημα ASIS και PSIS προσδιοριστούν σωστά, η οπτική αξιολόγηση έχει δείξει χαμηλή αξιοπιστία μεταξύ των αξιολογητών μεταξύ διαφόρων επαγγελματιών υγείας (δηλαδή χειροπράκτες, φυσιοθεραπευτές, φυσιάτρους, ρευματολόγους και ορθοπεδικούς χειρουργούς) (Fedorak et al., 203).
Αυτό το ζήτημα των μη έγκυρων αποτελεσμάτων μπορεί να είναι σημαντικό. Ειδικά αν λάβετε υπόψη ότι οι αποκλίσεις της στάσης στο LPHC (π.χ. lower crossed syndrome) οδηγούν σε άλλες αποκλίσεις της στάσης στο άνω μέρος (π.χ. upper crossed syndrome) ή/και στο κάτω μέρος του σώματος (π.χ. σύνδρομο παραμόρφωσης πλατυποδίας) του LPHC και κοινές οξείες και χρόνιες μυοσκελετικές παθήσεις, όπως πόνος στον αυχένα και στο άνω μέρος της πλάτης, παθολογίες ώμου, διάφορες παθολογίες γόνατος, κνήμης, αχίλλειος τενινοπάθεια, πελματιαία απονευρωσίτιδα κ.λπ.
Ποια είναι η ιδανική θέση της πυέλου; Υπάρχει;
Αξιολόγηση Στάσης
Η ουδέτερη θέση σε στατική όρθια στάση, είναι όταν το ASIS είναι στην ίδια κάθετη γραμμή με την ηβική σύμφυση (McKendall, et al., 2005). Ωστόσο, οι άνθρωποι πρέπει να έχουν μια πρόσθια/λορδωτική καμπύλη και έκταση στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης. Η καμπύλη, ωστόσο, δεν πρέπει να είναι υπερβολική πέρα της ουδέτερης θέσης.
Σε αυτή τη στάση, το ASIS είναι ελαφρώς πιο κάτω και προς τα εμπρός σε σύγκριση με το PSIS οπίσθια, με αποτέλεσμα μια πρόσθια κλίση της πυέλου. Αυτό έχει αποδειχθεί μέσω πολλαπλών μελετών που δείχνουν διάφορους μέσους βαθμούς και εύρη κλίσης της πρόσθιας κλίσης της πυέλου (έως 27°) σε φυσιολογικά ασυμπτωματικά άτομα (Suits, 2021).
Σύμφωνα με το Σχήμα 1 στην πλάγια όψη, όταν το ASIS και το PSIS είναι στο ίδιο επίπεδο στην ίδια οριζόντια γραμμή, η κανονική πρόσθια/λορδωτική καμπύλη στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης έχει μείωση, παρουσιάζοντας μια σχεδόν επίπεδη στάση (η γραμμή της ζώνης είναι οριζόντια στο έδαφος και η οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης ισοπεδώνεται).
Κατά την αξιολόγηση της στατικής στάσης της λεκάνης από το πλάι, ο επαγγελματίας ελέγχει εάν η λεκάνη είναι σε ουδέτερη θέση, έχει κλίση προς τα εμπρός ή προς τα πίσω. Σύμφωνα με τους McKendall, et al. (2005), η λεκάνη είναι σε ουδέτερη θέση όταν το ASIS είναι στην ίδια κάθετη γραμμή με την ηβική σύμφυση.
Η λεκάνη είναι σε πρόσθια κλίση της πυέλου εάν το ASIS είναι πρόσθιο της ηβικής σύμφυσης και οπίσθια κλίση εάν το ASIS είναι οπίσθιο της ηβικής σύμφυσης (McKendall, et al., 2005). Λαμβάνοντας υπόψη ότι μπορεί να είναι πιο δύσκολο να αξιολογήσετε το ASIS και η ηβική σύμφυση κατά μήκος μιας κάθετης γραμμής, σε αντίθεση με το ASIS και το PSIS κατά μήκος μιας οριζόντιας γραμμής.
Τι πρέπει να κάνουν οι επαγγελματίες για να αξιολογήσουν το LPHC και να καθορίσουν τη στάση της λεκάνης;
Εμπιστευτείτε όλη τη διαδικασία
Αξιολόγηση Στάσης
Πρώτον, είναι σημαντικό οι επαγγελματίες υγείας και φυσικής κατάστασης να ξέρουν από την έρευνα ότι τα φυσιολογικά ασυμπτωματικά άτομα είναι πολύ πιθανό να παρουσιάσουν πρόσθια κλίση της πυέλου, ακόμη και όταν χρησιμοποιούν τη μέτρηση του ASIS και του PSIS κατά μήκος μιας οριζόντιας γραμμής για τον προσδιορισμό της στάσης της πυέλου (Suits, 2021).
Δεύτερον, κατά την αξιολόγηση της στατικής στάσης, οι επαγγελματίες υγείας και φυσικής κατάστασης πρέπει να ψάξουν εμφανείς αποκλίσεις από τη βέλτιστη ή ιδανική στατική στάση. Για παράδειγμα, μια υπερβολική πρόσθια κλίση της πυέλου, υπερβολική οσφυϊκή λόρδωση και κάμψεις αρθρώσεων ισχίου, όπως με το lower crossed syndrome (Εικόνα 3).
Όταν οι επαγγελματίες υγείας και φυσικής κατάστασης κάνουν προσπάθεια για να δουν εάν υπάρχουν στατικές αποκλίσεις της στάσης, είναι πολύ πιο πιθανό να βρουν κάτι. Ακόμα και στην περίπτωση που οι αποκλίσεις είναι στην πραγματικότητα ασήμαντες. Επομένως, τέλος, είναι σημαντικό ο επαγγελματίας υγείας και φυσικής κατάστασης να βλέπει τη στατική αξιολόγηση της στάσης ως απλώς ένα teaser για την υπόλοιπη διαδικασία αξιολόγησης.
Ως επαγγελματίες υγείας και φυσικής κατάστασης πρέπει να επιτρέπετε τα αποτελέσματα των επόμενων τμημάτων της αξιολόγησης, όπως η αξιολόγηση overhead-squat, η αξιολόγηση single-leg squat, οι αξιολογήσεις pushing, pulling και pressing και αξιολογήσεις κινητικότητας, όπως αυτές που θα δείτε στο πρόγραμμα εξειδίκευσης πάνω στην Διορθωτική Άσκηση της NASM (CES), για την επαλήθευση της παρουσίας πιθανών μυϊκών ανισορροπιών που μπορεί να βρείτε κατά την εκτέλεση της στατικής αξιολόγησης της στάσης.
Εάν υπάρχουν πιθανές μυϊκές ανισορροπίες σχετικά με στατικές αποκλίσεις της στάσης (π.χ. υπερβολική πρόσθια κλίση της πυέλου και οσφυϊκή λόρδωση), ο επαγγελματίας υγείας και φυσικής κατάστασης πρέπει να είναι σίγουρος ότι αυτές οι αποκλίσεις θα γίνουν πολύ πιο εμφανείς όταν ο πελάτης, ο αθλητής ή ο ασθενής πραγματοποιεί μεταγενέστερες αξιολογήσεις.
Πηγές
Αξιολόγηση Στάσης
American College of Sports Medicine. (2022). ACSM’s fitness assessment manual. (Y. Feito & M. Magal, Eds.) (6th ed.). Wolters Kluwer.
Fedorak, C., Ashworth, N., Marshall, J., & Paull, H. (2003). Reliability of the visual assessment of cervical and lumbar lordosis: How good are we? Spine, 28(16), 1857–1859.
Kendall, F. P. (2005). Muscles: Testing and function with posture and pain (5th ed.). Lippincott Williams & Wilkins.
National Academy of Sports Medicine. (2022a). NASM essentials of personal fitness training. (B. G. Sutton, Ed.) (7th ed.). Jones & Bartlett Learning.
National Academy of Sports Medicine. (2022b). Nasm essentials of corrective exercise training. (R. Fahmy, Ed.) (Second). Jones & Bartlett Learning.
Suits, W. H. (2021). Clinical measures of pelvic tilt in physical therapy. International Journal of Sports Physical Therapy, 16(5), 1366–1375.
https://blog.nasm.org/what-is-an-ideal-static-pelvic-posture-thats-kind-of-a-tilted-question
